Korozyon Çeşitleri, metallerin çevresel ve kimyasal etkenler sonucu farklı şekillerde bozulmasını ifade eder. Farklı ortamlarda farklı mekanizmalar devreye girer ve bu süreçler metalin yüzeyinden başlayarak yapısal bütünlüğünü etkiler. Her korozyon türü, oluşum şartlarına ve hızına göre değişiklik gösterir; bu nedenle hangi tür korozyonla karşı karşıya kalındığını bilmek, alınacak önlemler açısından büyük önem taşır.
Korozyon Çeşitleri, mühendislik yapılarından denizcilik sektörüne, enerji santrallerinden altyapı projelerine kadar pek çok alanda karşımıza çıkar. Bazı türler yavaş ve yüzeysel seyrederken, bazıları hızlı ve lokal hasarlara yol açabilir. Bu nedenle korozyon çeşitlerinin doğru tanımlanması, yapıların dayanıklılığını artırmak ve bakım maliyetlerini azaltmak için kritik bir adımdır.
Korozyon Türleri Nelerdir?
Korozyon türleri, metal yüzeylerin çevresel, kimyasal ve elektrokimyasal etkilere maruz kalarak zamanla bozulmasıyla ortaya çıkan farklı korozyon mekanizmalarını ifade eder. Endüstride kullanılan çelik, alüminyum, bakır gibi metaller, çeşitli koşullara bağlı olarak farklı korozyon türleri gösterir. Hangi korozyon türü ile karşılaşıldığını doğru belirlemek, bakım maliyetlerini azaltmak ve yapının ömrünü uzatmak açısından kritik öneme sahiptir.
Aşağıda en yaygın görülen korozyon türleri ve özellikleri yer almaktadır:
1. Genel (Uniform) Korozyon
Genel korozyon, metal yüzeyin her noktasında eşit şekilde meydana gelen en yaygın korozyon türüdür. Yüzeyde matlaşma, renk değişimi ve zamanla incelme görülür. Boru hatları, çelik konstrüksiyonlar ve köprüler bu tür korozyona sıkça maruz kalır.
2. Galvanik Korozyon
Farklı metallerin iletken bir ortamda temas etmesiyle ortaya çıkar. Daha aktif metal (anot) çözünerek korozyona uğrar, diğer metal (katot) ise korunur. Deniz yapıları, bağlantı elemanları ve tesisat sistemlerinde yaygındır.
3. Çukur (Pitting) Korozyon
Metal yüzeyinde küçük ama derin oyuklar oluşur. Gözle fark edilmesi zor olduğundan tehlikelidir ve delinmelere yol açabilir. Paslanmaz çelik tanklar ve deniz ekipmanlarında sık görülür.
4. Aralık (Crevice) Korozyonu
Cıvata başı, conta altı gibi dar alanlarda, oksijenin sınırlı olduğu yerlerde gelişir. Lokalize bir yapıya sahiptir ve tespit edilmezse hızla ilerler.
5. Gerilim Korozyon Çatlaması (SCC)
Çekme gerilimi altında çalışan metallerde, korozyon ve mekanik yüklerin birleşimi sonucu oluşur. Ani kırılmalara sebep olabilir. Petrokimya tesislerinde, yüksek basınçlı borularda karşılaşılır.
6. Erozyon Korozyonu
Akışkanların yüksek hızda metal yüzeye çarpması sonucu oluşur. Türbinler, pompa kanatları ve boru sistemlerinde yaygındır.
7. Mikrobiyolojik Korozyon (MIC)
Bazı bakterilerin metal yüzeylerde oluşturduğu biyofilm tabakaları nedeniyle meydana gelir. Boru hatlarında ve depolama tanklarında görülebilir.
8. Atmosferik Korozyon
Metallerin açık hava koşullarında yağmur, nem, kirletici gazlar gibi etkilere maruz kalarak yavaş yavaş aşınmasıdır. Köprüler, enerji nakil hatları ve çelik yapılar buna örnektir.
Korozyon türlerini iyi anlamak, doğru koruma yöntemlerini seçmek ve yapıların ömrünü uzatmak için hayati öneme sahiptir. Her bir korozyon türü farklı riskler taşır ve mühendislik tasarımlarında mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Korozyon Çeşitleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Korozyon Nedir ve Neden Oluşur?
Korozyon, metallerin çevresel etkenler sebebiyle oksitlenerek aşınmasıdır. Nem, oksijen, tuzlu su ve kimyasal maddeler başlıca nedenlerdir.
En Yaygın Korozyon Türü Hangisidir?
En yaygın korozyon türü, metal yüzeyin tamamında eşit şekilde görülen genel (uniform) korozyondur.
Galvanik Korozyon Nasıl Önlenir?
Uygun metal kombinasyonu seçimi, izolasyon malzemeleri kullanımı ve katodik koruma sistemleri ile galvanik korozyon önlenebilir.
Çukur Korozyon Neden Tehlikelidir?
Çünkü yüzeyde küçük bir noktadan başlayarak derine ilerler ve malzemede ani delinmelere yol açabilir.
Korozyon Türlerini Bilmek Neden Önemlidir?
Korozyon türlerinin doğru belirlenmesi, doğru koruma yöntemi seçilmesini sağlar ve bakım maliyetlerini düşürerek yapının ömrünü uzatır.